Vejetaryen beslenme modeli çok eski yıllara dayanmaktadır. Eski dönemlerde temelde daha çok insanın beslenmesi hedeflenmektedir. Örneğin tavukların yumurtasından ve ineklerin sütlerinden daha fazla insan beslenebildiği için o hayvanların tüketilmesi yerine üretimde kullanılması düşünülerek bu beslenme modelleri oluşmuştur. Tarihi çok eski yıllara dayanmasına karşın Vejetaryen beslenme olarak ilk anılma dönemi 1842’ye dayanmaktadır. Vejetaryen diyetler bitkisel ağırlıklı çevresel etkisi düşük diyet modelleridir. Vejetaryen diyetlerde hayvansal besinler (et, tavuk, balık, süt ve ürünleri, yumurta) sınırlı miktarda ya da hiç tüketilmemekte daha çok bitkisel besinlerin tüketildiği beslenme modelidir.
Vejetaryen beslenmenin faydaları;
Koroner kalp hastalığı riskini azaltır,
Kan basıncı ve hipertansiyonu dengeler,
Kansere yakalanma durumu karışık beslenenlere kıyasla daha düşüktür,
Diyabet riski düşüktür.
Vejetaryenliğin tüketilmesi tercih edilen hayvansal besinlere göre farklı tipleri bulunmaktadır. Bu beslenme tipleri; Lactoovo vejetaryenlik, Lacto vejetaryenlik, Ovo Vejetaryenlik, Pesco Vejetaryenlik, Semi Vejetaryenlik ve Veganlıktır. Lactoovo Vejetaryenlikte et, tavuk, balık gibi hayvansal gıdaların tüketimi tercih edilmez ancak sekonder hayvansal ürünleri yani yumurta, süt bal gibi besinler bitkisel besinlere ek olarak tüketilmektedir.
Lacto Vejetaryenlikte hiçbir et, tavuk, balık bunlara ek olarak yumurta tüketilmezken bal, süt ve süt ürünleri bitkisel ürünlere ek olarak tüketilebilmektedir.
Ovo Vejetaryenlikte yumurta dışında hiçbir hayvansal ürünün tüketilmediği diyet modelidir.
Pesco Vejetaryenlik et, tavuk gibi hayvansal ürünlerin tüketilmediği balık ve diğer deniz canlıların bitkisel besinlere ek olarak tüketildiği beslenme tipidir.
Polo Vejetaryen beslenme tipinde ise hayvansal besin olarak sadece kümes hayvanları tüketilirken et ve balık tüketilmemektedir.
Semi Vejetaryenlik hayvansal beslenme ve vejetaryen beslenme arasında geçiş özelliğine sahip vejetaryen tipi beslenme modelidir. Bu beslenme modelinde hayvansal ürünler arasında sadece tavuk ve balık haftada belli miktarlarda olacak şekilde sınırlı tüketilmektedir ayrıca bu diyette yumurta, süt ve süt ürünleri gibi sekonder hayvansal besinler tüketilmemektedir.
Vegan beslenmede ise hiçbir hayvansal et, tavuk, balık gibi ya da hayvan kökenli süt, yumurta, süt ürünleri, bal gibi besinler tüketilmemektedir. Veganlar sadece bitkisel olarak beslendikleri gibi hayvansal kaynaklı kıyafet ya da ürünleri (deri, yün, ipek gibi) aynı zamanda hayvanlar üzerinde test yapılmış kozmetik ürünleri de kullanmamaktadırlar.
Vejetaryen diyetlerin genel olarak çevresel etkisi oldukça düşüktür bunun sebebi beslenmelerinde hayvansal ürünler yerine ağırlıklı olarak ya da tamamen bitkisel beslenmelerinden kaynaklıdır. Ancak dengeli bir beslenme örüntüsü izlenmelidir. Bitkisel içerikli beslenme ağırlıklı olduğundan demir, B12, omega-3 gibi besin içerikleri yönünden zayıf kalabilmektedir. Bu durumun önüne geçmek için dengeli bir dağılım açısından mutlaka bir uzmanla beraber bu süreçlerin yürütülmesi gerekmektedir.
