1921 yılında ilk kez Russel Wilder tarafından kullanılan ketojenik diyet kavramı o yıllarda ortaya çıkışındaki temel sebep epilepsi tedavisine destek olmasıydı. Çeşitli hastalıklarda destekleyici beslenme modeli olarak kullanılmasının yanı sıra yağ yakımında başarılı son yılların popüler diyet çeşitlerinden birisi Ketojenik Diyetten bahsetmek istiyorum. Ketojenik veya keto diyet modelinde günlük olarak enerji ihtiyacımızın büyük bir çoğunluğunu karşıladığımız ve beslenmemizin büyük çoğunluğunu sağladığımız karbonhidratın yerini yağ tüketiminin almasıdır.
Ketojenik diyette vücudun dışarıdan besin olarak karbonhidrat alımı ciddi oranda sınırlandırılmaktadır. Ketojenik diyet olarak adlandırılmasındaki temel sebep bu diyet modelinde vücudun enerji ihtiyacını yağlardan karşılaması ve yağların parçalanarak keton cisimciklerinin üretilmesine neden olmaktadır. Ketojenik diyette karbonhidrat alımı sınırlandığı için vücut ketoza girmektedir. Vücut ketoz durumunda enerji ihtiyacını karbonhidratlar yerine yağlardan karşılamaktadır.
Ketojenik diyetin birkaç farklı türü bulunmaktadır. Bunlar;
Standart Ketojenik Diyet: Bu diyette besinlerden alınan yağ oranı %70 protein oranı %20 karbonhidrat oranı ise %10 şeklindedir.
Yüksek Proteinli Ketojenik Diyet: Standart ketojenik diyete kıyasla daha yüksek oranda protein içermektedir. Besinlerden alınan yağ oranı %60 protein oranı %35 ve karbonhidrat oranı %5 şeklindedir.
Hedeflenmiş Ketojenik Diyet: Bu diyet modelinde egzersiz/spor öncesinde veya sonrasında karbonhidrat alımı yapılmaktadır.
Döngüsel Ketojenik Diyet: Bu diyet modelinde haftanın birkaç günü ketojenik beslenme yapılırken diğer günler normal beslenme örüntüsüne devam edilmektedir ancak bu beslenme modelinde ketozise girmek çok uzun sürmektedir.
Bu diyet modellerinden genellikle yüksek proteinli veya standart ketojenik diyet tercih edilmektedir. Ketojenik diyette geçiş diyeti yapılmaksızın ani karbonhidrat düşüşü sağlandığı takdirde ishal, mide bulantısı, kabızlık, kusma, enerji azlığı, egzersiz performanslarında düşüş, uyku kalitesinde problem gibi sebeplere yol açabilir. Bu yüzden karbonhidrat aniden değil diyet öncesi kademeli olarak azaltılmalıdır. Ketojenik diyette alkol, şekerli gıdalar, paketli besinler, unlu ve nişastalı ürünler, meyveler, bazı soslar gibi karbonhidrat içeriği yüksek olabilecek besinler tüketilmemektedir. Et, balık, yumurta, peynir, yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler rahatlıkla tüketilebilmektedir.
Ketojenik diyetin yağ yakımı dışında hastalıkları iyileştirmede önemli bir etkendir. Başta epilepsi olmak üzere kalp hastalıkları, Kanser, Alzheimer, Parkinson, PCOS, Tip II diyabet gibi hastalıklar üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır.
Ketojenik diyetin birçok hastalık üzerinde ve yağ yakımında önemli ölçüde olumlu etkisi olmasına karşın sürdürülebilir bir beslenme modeli değildir. Uzun süreli olarak diyete devam durumunda karaciğer yağlanması, böbrek taşı gibi sorunlara yol açabilir bu nedenle devamlı yapılması önerilmemektedir. Beslenme durumu kişiye özeldir her diyet modelinde olduğu gibi bir beslenme uzmanıyla çalışılması gerekmektedir.
