Günümüzde, insanların kafasını karıştırankonulardan biri, binalarının depreme karşı güvenliğini tahliye ve yıkım riski olmadan tespit ettirme imkanlarının olup olmamasıdır.
Genelde “RİSKLİ BİNA TESBİT RAPORU” ile “BİNA DEPREM PERFORMANS RAPORU”(Deprem Dayanıklılık Testi) aynı olduğu ve bu rapor alınırsa (riskli çıkma durumunda) binanın tahliye ettirileceği korkusuyla hiçbir işlem yapamayan bina sakinlerin bulunmasıdır.
Bu durumu şu şekilde açıklığa kavuşturabiliriz. Eğer “BİNA DEPREM PERFORMANS RAPORU” alırsanız, bu sadece bina sahiplerine verilir ve bilgi amaçlıdır. Bunun neticesinde bina güvenli çıkabilir ya da güçlendirme önerilebilir. İstenmesi halinde güçlendirme projesi hazırlanabilir. Binanızın tahliye edilmesini ve yıkılmasını gerektiren bir durum oluşturmaz.
Resmi olmayan ama bize bilgi veren, ne yapmamız hakkında yol gösterip bizi yönlendirecek “DEPREM DAYANIKLILIK TESTİ” yani ‘BİNA DEPREM PERFORMANS ANALİZİ’ yaptırmak için Üniversitelerden, Belediyelerden, Yapı denetim firmaları ve uzman mühendislik şirketlerinden yardım alabiliriz.
“BİNA DEPREM PERFORMANS RAPORU”
Binamızın depreme dayanıklı olup olmadığını öğreneceğimiz resmî olmayan ‘Deprem Performans Analizi’ için;
• Yapının oturduğu zemini,
• Yapının temelini,
• Üst yapının taşıyıcı sistemini bilmek lazım.
Binanın statik ve mimari projeleri mevcut haliyle örtüştürülür.
Jeofizik yöntemlerden mikrotremor tekniği ile zemin ve Yapı titreşim periyodu (Rezonans için) ölçülerek deprem dayanıklık fikri oluşturulur.
Donatı tespit cihazı (Elcometer Covermeter) donatı çeliği ve metal borular üzerindeki beton kaplamanın kalınlığı, inşaat demirinin derinliğini, yerini ve donatı çubuğununun (inşaat demiri) yönü ve donatı çubuğunun çapını, potansiyel donatı korozyonunu belirler.
Beton test çekici (Schmidt çekici) geri tepme değeri ölçülür.
*
Çevre şehircilik ve iklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlüğünün ve anlaşmalı firmalarının bakanlık veri tabanıyla ortak tespitiyle alınan resmi “RİSKLİ BİNA TESBİT RAPORU” ile
Şu dört sonuç verilir.
A yapı göçme konumundadır.
B yapı göçmenin önlenmesi konumundadır.
C yapı can güvenliği performans seviyesindedir.
D yapı hemen kullanım performans konumundadır.
Sonuçlar şu şekilde değerlendirilir;
• Yapı Meskenler için Can Güvenliği performans seviyesinde olmalıdır.
• Okul, hastane ve bina önem katsayısı 1.0 olan yapılar, hemen kullanım performans seviyesini sağlamak zorundadır.
• Mevcut yapıda göçmenin önlenmesi veya göçme konumunda bir sonuç çıkarsa, bu yapı mutlaka güçlendirilmelidir. Deprem yönetmeliğine göre de bu binada oturulmamalıdır.
• Güçlendirme projesi hazırlanarak, Güçlendirilen yapı elemanlarında yapı tekrar analiz edilir, analiz sonucunda can güvenliği performans seviyesi sağlana kadar işlem tekrar edilmelidir.
**
“AFETE DİRENÇLİ KENT”ler‘Yerel Yönetimlerin’ öncelikli politikaları olmalı.
Kentin tüm bileşenleri, yani halkı, altyapısı, yapı stoku, ekosistem ve çevresi ve ekonomisinin olası depremde ne kadar ve nasıl zarar göreceği araştırılıp tespit edilmeli ve bunlar üzerinde zarar azaltıcı çalışmalar yapılarak deprem dirençli hale getirilmelidir.”
Deprem, sel ve benzeri afetlerin olumsuz etkilerini aza indirme konusunda çalışma planlarımızı ortaya koymalıyız…
Mikro bölgeleme çalışmasıyla her bölgede uygulanacak mimari planlama ayrı ayrı yapılmalıdır.
Mesela, 4-5 kata izin verilir veya perde beton ya da çelik ile yapılar yap dersin, yapıya deprem izolatörü konulmasının zorunlu tutulması gibi…
Yerel yönetimler tarafından QR kodlu
“BİNA KİMLİK SERTİFİKASI” uygulamasına geçilmeli.
Tapu kayıtlarında “Zemin Etüdü” bilgisi verilmelidir.
Mesleki sorumluluk sigortası.
Yanlış uygulama sigortası ile pasif mühendislikten “GÖRDÜM INCELEDIM DENETLEDIM DOĞRUDUR” diyen yetkin mühendisliğe geçilmelidir…
*
‘Bir arabada emniyet kemeri ve hava yastığı neyse, bir binadada ‘Perde Duvarı’nın o kadar önemli olduğunu Japonya ve Şili örneklerinden biliyoruz.
•Bina yaşı
•Fay hattına uzaklık
•Temel derinliği
•Zeminlerin taşıma kapasitesi. (Alüvyonlu zemin, şevli zemin, zemin sıvılaşması)
•Bina taşıyıcı sistemi. (Temel,Perde,Kolon,Kiriş,Tabla.)
•Yumuşak kat, narin yapı (Konsol, çıkma, konut altı dükkan, yapım harici kullanım, ara duvarların kaldırılması vs.)
•Asmolen Tavanlar.
•Beton kalitesi, demir donatıların sıklığı ve çapının uygunluğu…
Sadece binalarımızı değil vicdanlarımızı da güçlendirerek;
Barınmak için değil korunmak için binalarımızı inşa edeceğiz.
Daha güçlü yapılarda, ‘Deprem Dirençli’ GÜVENLİ yaşam alanlarında huzurlu ve mutlu bir yaşam dileğiyle…
